1950’li yıllardan 1980’li yılların sonlarına kadar ki gazeteler şimdiki SOSYAL MEDYA gibiydi.
Her evde mutlaka bir, hatta bazı evlerde iki gazete olurdu ve ev halkının hepsine hitap ederdi.
Evin en küçükleri, ilk olarak çizgi romanları (Fatoş, Basri, Güngörmüşler, Sadık Demir, Dedektif Nick gibi) okurlardı.
Evin genç kızları, önce falını sonra tefrika (her gün bir bölümü yayınlanan) romanı okur, moda sayfasına bakmadan geçmezlerdi.
Evin annesi, ne pişireyim diye aşçının sütununa, sonra o gün doğan çocuklara ne isim konacağına bakar, Güzin Abla ne öğütler vermiş, magazin haberlerinde kimler varmış hiç kaçırmazdı.
Evin erkekleri, spor sayfasına ilk bakanlardı, gazetenin manşeti okunur, resimlerine bakılır, siyasi haberler daha çok radyodaki akşam ajansından (haberlerinden) daha sonraları televizyonun haberlerinden takip edilirdi.
Seçim haberleri Bedri Koraman’nın karikatürlerinden öğrenilirken, ilk sayfa karikatürleri de siyasi durumla ilgili olurdu. Memleketin durumu gazetenin baş yazarlarının makalesi okuyarak anlaşılırdı.
Sinemaya gitmeden önce, Atilla Dorsay’ın film eleştirileri dikkate alınır, radyo programları, TV dizileri ve eleştirileri okunurdu.
Kare bulmaca her gazetede mutlaka vardı, ilk çözen kurşun kalemle yazar ve başkalarınında çözebilmesi için silerdi. Ertesi gün çözümü verilen bulmacadan bir çok kelime öğrenilirdi.
İlaç adı vermeden doktorunuz soğuk ve sıcak havalarda ”nasıl hasta olmazsınız” bilgisini verir, ne yemeniz gerektiğini mevsimine göre yazardı.
İşsiz mi kaldınız? Ev mi arıyorsunuz? ( kiralık satılık), hüviyetinizi (kimlik) mi kaybettiniz? vs. küçük ilanlar sizin içindi.
Ölüm ilanları herkesin dikkatini çeker, yarım sayfa verilen varsa yine memleketin bir zengininin ölmüş olduğu anlaşılırdı.
Gazeteler, Türkçe imla kurallarına dikkat eder, ilkokulda okumaya başlayan çocuklar gazete okuyarak yarışırlardı.
Gazeteler, mutlaka günü gününe okunmalıydı, eskileri soba tutuşturmaya, kese kağıdı yapmaya yarar ya da maçlarda minder olarak kullanılırdı.
Ne zaman ki 1990’lı yıllarda kitap, mutfak eşyası, tabak vs. promosyon vermeye başladılar gazeteler artık kupon için alınmaya başlandı.
Şimdiki internet asla ve asla gazetelerin verdiği keyfi vermiyor, eski gazeteler evdeki herkese hitap eden bir KÜLTÜR HAZİNESİYDİ.
HATİCE ÜMİT ARPINAR
