İmaj ile Debriyaj ve Sürmenaj- Modern Ruhun Üç Silahşörü-

İmaj, toplumun vitrinidir. Debriyaj ise aracın geçiş kapısı. Biri görünmek ister, diğeri geçmek. Ama ikisi de baskı altında çalışır. Çünkü ne kadar parıldarsan parılda, durmayı bilmezsen motoru yakarsın. Ve ne kadar geçiş yaparsan yap, görünmezsen kimse seni fark etmez. Bir gün, bir imaj ile bir debriyaj karşılaştı. Biri aynada kendini seyrederken, diğeri rampada terliyordu. İmaj, “Sen çok gürültülüsün,” dedi. Debriyaj, “Sen çok yapay,” diye karşılık verdi. Aralarında geçen bu diyalog, modern insanın iç çatışmasının ta kendisiydi. İmaj, hep pürüzsüz olmak ister. Photoshop’la cilalanmış, filtreyle süslenmiş, algoritmayla onaylanmış. Debriyaj ise pürüzü sever. Titreyen geçişleri, ani duruşları, bazen de vitesin takılmasını. Çünkü hayat, düz bir yol değildir. Ve her geçiş, biraz sarsar insanı.

İmaj, kalabalıklar için yaşar. Debriyaj, yalnız anlarda çalışır. Biri sahnede parlar, diğeri arka sokakta karar verir. Ama ikisi de bir sistemin parçasıdır. Çünkü ne kadar gösterişli olursan ol, dur-kalk bilmezsen yolda kalırsın. Ve ne kadar mekanik olursan ol, görünmezsen unutulursun. Belki de insan, bir imajla başlar hayata. Ama debriyajla devam eder. Görünmek isterken, geçmeyi öğrenir. Parlamak isterken, durmayı kabullenir. Ve sonunda anlar: İmaj, dışarıya; debriyaj, içeriye çalışır.

İmaj sabahları aynaya bakar, debriyaj ise garaja. Biri saçını düzeltir, diğeri vitesle flört eder. Ama ikisi de güne hazır olmak ister. Çünkü modern yaşam, hem görünmeyi hem ilerlemeyi gerektirir. Ve bu ikili, bir gün aynı arabada buluşur. İmaj, arabanın dış kaplamasıdır: parlak, cilalı, göz alıcı. Debriyaj ise iç mekanizmadır: gıcırdayan, yağ isteyen, sabırla çalışan. İmaj, “Ben olmadan kimse dönüp bakmaz,” der. Debriyaj, “Ben olmadan kimse bir yere gidemez,” diye homurdanır. Aralarında geçen bu tartışma, insanın içsel çatışmasının motor sesidir. Bir gün, imaj fazla parladı. Güneş altında öyle ışıldadı ki, herkes dönüp baktı. Ama debriyaj sıkıştı. Vites geçmedi. Araba yerinden kıpırdamadı. İnsanlar hayranlıkla bakarken, araç olduğu yerde kaldı. İşte o an, imaj utandı. Çünkü görünmek yetmedi. Hareket gerekirdi. Ve hareket, debriyajın işiydi.

İmaj, sosyal medyada filtrelenmiş bir hayat yaşarken; debriyaj, gerçek hayatta rampada yanıyordu. Biri beğeni sayıyor, diğeri frenle boğuşuyordu. Ama ikisi de aynı sistemin parçasıydı. Çünkü hayat, hem gösteri hem işleyiştir. Ve gösteri, işleyiş olmadan sadece bir sahne dekorudur. Sonunda ikisi barıştı. İmaj, debriyajın yağını değiştirdi. Debriyaj, imajın jantlarını övdü. Ve birlikte yola çıktılar. Artık hem güzel görünüyorlardı, hem de düzgün ilerliyorlardı. İnsan da bu ikiliden bir şey öğrendi: Hayat, hem vitrin hem mekanizmadır. Ve ikisi de ihmal edilirse, yolda kalırsın.

Biraz daha, derine inelim… Yerler kaygan, aman dikkat. İmaj, dış görünüşün komutanı… Debriyaj, hareketin mühendisi… Sürmenaj ise zihnin isyankâr işçisidir… Üçü de aynı bedende yaşar ama birbirini pek sevmez. Çünkü biri parlamak ister, diğeri geçmek, öteki ise durmak. İmaj sabahları aynaya bakar: “Bugün nasıl görünmeliyim?” Debriyaj işe yetişmeye çalışır: “Bugün hangi rampada zorlanacağım?” Sürmenaj ise geceyi düşünür: “Bugün yine mi uykusuz kalacağım?” Bu üçlü, insanın içinde sürekli tartışır. Ve insan, bu tartışmanın ortasında kahvesini içerken gülümsemeye çalışır.

İmaj, sosyal medyada filtrelenmiş bir hayat sunar. Debriyaj, gerçek hayatta vites geçirmeye çalışır. Sürmenaj ise arka planda “Yeter artık!” diye bağırır ama sesi duyulmaz. Çünkü görünmek, ilerlemekten daha önemlidir bu çağda. Ve durmak, zayıflık sayılır. Bir gün, debriyaj sıkıştı. Vites geçmedi. İmaj panikledi: “Ya insanlar başarısız olduğumu düşünürse?” Sürmenaj güldü: “Zaten başarının altında eziliyorsun.” O gün insan, arabasını kenara çekti. Sürmenaj aynaya baktı. Gözaltları mor, ruhu yorgundu. Ama dış kaplama hâlâ parlaktı. İşte imajın zaferi: dıştan sağlam, içten çürük… Belki de çözüm, bu üçlüyü barıştırmakta. İmaj, biraz solabilir. Debriyaj, biraz yavaşlayabilir. Sürmenaj, biraz dinlenebilir. Çünkü insan, sadece görünmek ve ilerlemek için değil; hissetmek, durmak ve yeniden başlamak için de vardır, vesselam.

Mehmet Aluç

Not: Görsel Alıntıdır.