Yazının başlığının altında Edith Clarke ne arıyor diye düşünebilirsiniz. O zaman öncelikle Edith Clarke kim onu açıklamak gerekir.
Edith Clarke Amerika Birleşik Devletleri’nde elektrik mühendisi olarak profesyonel olarak istihdam edilen ilk kadın ve ülkedeki ilk kadın elektrik mühendisliği profesörüydü. Amerikan Elektrik Mühendisleri Enstitüsü’nde bildiri sunan ilk kadın , mesleki duruşu Tau Beta Pi tarafından tanınan ilk kadın mühendis ve Amerikan Elektrik Mühendisleri Enstitüsü Üyesi olarak adlandırılan ilk kadındı . Elektrik güç sistemi analizinde uzmanlaştı ve AC Güç Sistemlerinin Devre Analizi’ni yazdı
Bunlardan da bize ne diyebilirsiniz tamam ama burada şöyle bir dip not vermek gerekir. Yolu Amerika’da bile olsa çok kolay olmadı. 1921’de Clarke, elektrik mühendisliği işi yapmasına izin verilmemesi, erkeklerle aynı maaşı almaması ve aynı işi yapan erkeklerle daha düşük mesleki statüye sahip olması nedeniyle Türkiye’deki Robert Kolej’e fizik öğretmek üzere geldi ama bu arada mücadelesini yasal olarak sürdürdü. Ertesi yıl Türkiye’den döndüğünde kendisine GE tarafından Merkez İstasyon Mühendislik Bölümü’nde maaşlı elektrik mühendisi olarak iş teklifi yapıldı. Amerika Birleşik Devletleri’nin ilk profesyonel kadın elektrik mühendisi oldu. 1945’te General Electric’ten emekli oldu. Peki, ama bitti mi mücadelesi?
Bitmedi. Yurt dışında bitmiyor. 1947’de Austin’deki Texas Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü’ne katıldı ve onu ülkedeki ilk kadın elektrik mühendisliği profesörü yaptı. 10 yıl öğretmenlik yaptı ve 1957 yılında emekli oldu.
Yani yıllardır hep söylediğimiz gibi emekliliğini ötekileştirilme, yalnızlaştırma biçiminde geçirmedi. Deneyim aktarımlarına tam gaz devam etti.
Emeklilik dönemi insanlara verilen ikinci bir şanstır. Yurt dışında mühendisler, bilim insanları, doktorlar seminerlere katılır, konferanslara katılır ve sürekli olarak yol gösterici olur. Bizim ülkemizde ise henüz böylesi bir durum yok.
O yüzden Cumhuriyet’in ikinci yüzyılının başlarında böylesi süreçlerin hak edilebilmesi için kadın mühendislere çok iş düşüyor. Emeklilik dönemlerinde ülkemizde özellikle yapılan bu komik ötesi emekli zamları sonrası kendilerine yeni bir kariyer edinebilir yarım kalan düşleri varsa onlara şans verebilirler.
Hayat sadece çalışmak değil elbette, gençliğinizde yarım kalan bir şarkı bu dönemde deneyimli mühendis farkı ile pek de güzel tamamlanabilir. İster deneyim aktarımı olarak, ister yeni bir alanda yeni işlerde. Kimi alabilir sizden hayallerinizi, hem de herkes artık kendi yoluna gitmiş ve siz bir nefes almışken.
Herkese keyifli emeklilikler.
Yazan:
2. kariyerini yapan bir emekli kadın mühendis
